Page 58 - 003

5. ทฤษฏีสุนทรียศาสตร์

(Aesthetics Theory)

สุนทรียศาสตร์ เป็นศาสตร์หรือวิชาที่ว฽าด฾วยความงาม โดยได฾ยกเอาผลงานศิลปะมาเป็น

ตัวอย฽างในการวิพากษ์วิจารณ์ความงามที่มนุษย์สร฾างขึ้น โดยมีทฤษฏีย฽อยๆที่เกี่ยวข฾องอีกหลาย
ทฤษฏี โดยได฾น าทฤษฏีที่น฽าสนใจมาน าเสนอ ดังนี้

1. ทฤษฏีการเลียนแบบ (Imitation Theory)

ทฤษฏีการเลียนแบบเป็นทฤษฏีที่มีความเก฽าแก฽ยาวนาน ได฾รับการยอมรับว฽าเป็นการ

เลียนแบบอย฽างซื่อตรง โดยพยายามเลียนแบบจากต฾นแบบให฾มากที่สุด ใช฾อธิบายลักษณะงานศิลปะ
ประเภท จิตรกรรม ประติมากรรม และการละคร ลักษณะของการเลียนแบบที่ปรากฏในงานศิลปะมี

3 รูปแบบใหญ฽ๆคือ การเลียนแบบสิ่งของที่ปรากฏตามธรรมชาติ การเลียนแบบรูปร฽างและรูปทรง

และการเลียนแบบการแสดงออกทางอารมณ์ โดยมีผู฾น าทางความคิดที่ส าคัญ 2 ท฽านคือ เพลโต

(Plato, 427-347 B.C.) และ อริสโตเติล (Aristotle, 384 – 322 B.C.)
ตามทัศนะของเพลโต (Plato) ที่กล฽าวไว฾ในหนังสือ The Republic กล฽าวถึงการสร฾างงาน

ของศิลปินที่ปรากฏให฾เห็นเป็นไปในลักษณะของการเลียนแบบ 2 ลักษณะคือ

1) การเลียนแบบจากวัตถุจริงที่มองเห็นด฾วยตา (actual object) และการเลียนแบบวัตถ ุ

ในทางจินตนภาพ (image) การเลียนแบบมีทั้งลักษณะเหมือนจริงทั้งขนาด สัดส฽วน และสีสัน “สิ่งที่

จะจัดว฽าสวยงามที่สุดจะต฾องเป็นการลอกเลียนแบบวัตถุธรรมชาติได฾อย฽างครบถ฾วนสมบูรณ์อย฽าง
ี้
ที่สุด” เพลโตได฾ยกตัวอย฽างการเลียนแบบความเป็นเก฾าอ โดยจิตรกรผู฾วาดเก฾าอี้ได฾พยายาม
เลียนแบบเก฾าอี้ที่ช฽างท าเก฾าอี้ขึ้นมาก฽อนนั้นคือต฾นแบบ การเลียนแบบของจิตรกรท าได฾เพียงบางแง฽มุม

หรือเพียงบางส฽วนจากต฾นแบบ และ
ึ
2) การเลียนแบบพฤติกรรม (behavior) เพลโตกล฽าวถง “ศิลปะเลียนแบบปรากฏการณ์
ของสรรพสิ่ง" และต฾นแบบของสรรพสิ่งที่มนุษย์เลียนแบบมาจากต฾นแบบที่อยู฽นอกโลก อริสโตเติล

(Aristotle) นักปรัชญาของโลกและเป็นลูกศิษย์ของเพลโต ยอมรับความคิดของเพลโตที่ว฽า “ศิลปะ

คือการเลียนแบบ” โดยศิลปินมีแบบที่มีอยู฽ในโลกของผัสสะที่ให฾ทั้งความรู฾ ความเพลิดเพลินมีผลต฽อ

จิตใจและอารมณ์ ลักษณะการเลียนแบบในงานศิลปะของอริสโตเติลมี 2 ประเภทคือ ประเภทที่
ุ
2.1) ศิลปะที่เกิดจากการเลียนแบบปรากฏการณ์ที่มองเห็น (วัตถ) เช฽น จิตรกรรม
และประตมากรรม
ิ
ู
2.2) ศิลปะเป็นการเลียนแบบของการกระท า (เหตุการณ์) เช฽น ค าพด เพลง การ
เต฾นร า รวมๆกันเรียกว฽า ศิลปะกวีนิพนธ์

~ 50 ~